Referent: dr hab. Jakub Szczerbowski, prof. UŁ (Uniwersytet Łódzki)
Moderator: prof. dr hab. Bronisław Sitek (Uniwersytet SWPS)
Termin: 29 października 2025 r. godz. 17:00-18:30
Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot
Abstrakt: Przedmiotem badań jest użycie generatywnej sztucznej inteligencji, w szczególności dużych modeli językowych (LLM), w piśmiennictwie akademickim. Badanie wychodzi z analizy korzyści i zagrożeń wynikających z użycia asystentów AI w następujących zadaniach: zarządzanie bibliografią, edycja tekstów, tłumaczenie, optymalizacja procesu publikacyjnego, analiza danych oraz przegląd literatury.
Celem badawczym jest określenie warunków odpowiedzialnego użycia narzędzi AI w piśmiennictwie akademickim przy zachowaniu standardów etycznych. Badanie weryfikuje hipotezę, że transparentne i kompleksowe reguły ujawniania użycia AI są niezbędne dla efektywnego zarządzania tymi technologiami w środowisku akademickim. Ograniczenie obowiązku ujawnienia jedynie do deklaracji zgodności z wymogami etycznymi może uniemożliwić właściwą ocenę praktyk badawczych i prowadzić do nieadekwatnych regulacji.
W zakresie metodologii zastosowano podejście mieszane, łączące krytyczną analizę literatury z eksperymentalnymi badaniami własnymi przeprowadzonymi na dużych modelach językowych przy użyciu własnej infrastruktury oraz metodę dogmatyczną.
Wynik badania wskazuje, że choć asystenci AI mogą znacząco zwiększyć efektywność i jakość procesów pisania naukowego, wprowadzają również istotne ryzyka, które mogą prowadzić do obniżenia wiarygodności literatury akademickiej. Badanie pozwala uznać za prawdziwy sąd, że skuteczne zarządzanie użyciem AI wymaga wprowadzenia uniwersalnych, standaryzowanych obowiązków ujawniania wszystkich aspektów użycia AI, a nie tylko deklaracji przestrzegania zasad etycznych. Niezbędne jest również stworzenie odpowiednich ram instytucjonalnych wspierających odpowiedzialne wykorzystanie narzędzi AI w nauce.