Spotkania

Referent: dr Katarzyna B. Wojtkiewicz Moderator: dr hab. Jakub Szczerbowski, prof. UŁ (Uniwersytet Łódzki) Termin: 28 maja 2025 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Przedmiotem wystąpienia jest relacja pomiędzy systemem prawa a nowoczesnym governance w warunkach transformacji cyfrowej. Punktem wyjścia jest koncepcja „prawa jako osiągnięcia governance”, w której normy prawne są traktowane jako funkcjonalny rezultat skutecznie działających mechanizmów zarządzania publicznego. Celem wystąpienia jest przedstawienie i obrona tezy, że współczesne regulacje – zwłaszcza w kontekście cyfrowej administracji – powinny być projektowane jako zintegrowane komponenty systemów informacyjnych, wspierających przejrzystość i bezpieczeństwo obrotu. Hipoteza badawcza zakłada, że efektywna deregulacja nie oznacza redukcji prawa, lecz jego rekonstrukcję w oparciu o interoperacyjność i dane. ...

Referent: dr Małgorzata Eysymontt Moderator: prof. Sławomir Kursa Termin: 14 maja 2025 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Niniejsze wystąpienie ma na celu przedstawienie problematyki sytuacji prawnej małoletniego przysposobionego na gruncie obowiązujących przepisów prawa polskiego i ponadnarodowego, z uwzględnieniem poglądów doktryny i judykatury oraz praktyki sądów, urzędów i innych podmiotów związanych z ochroną prawną małoletnich pozostających w systemie pieczy zastępczej. Stanowi ono wprowadzenie do dalszych badań naukowych w kierunku przygotowania pracy habilitacyjnej, a w szczególności zarysowanie celów badawczych oraz hipotezy badawczej wraz z uzasadnieniem wyboru analizowanej problematyki, a także nakreślenie głównych pytań badawczych służących wykazaniu postawionej hipotezy badawczej. W ramach prelekcji przedstawiony również zostanie wstępny układ dysertacji oraz wykorzystane lub planowane metody badawcze. Podczas wystąpienia podjęte zostaną m.in. rozważania nad podmiotowością prawną małoletniego przysposabianego, skutecznością ochrony prawnej jego osoby, w tym zabezpieczenia jego interesów i dobra w kontekście przebiegu procedury adopcyjnej w Polsce, a także zaprezentowane możliwości oraz luki prawne i niedoskonałości systemowe wpływające na poziom tej ochrony. Ponadto ogólnie wskazane zostaną przez Zainteresowaną dotychczas zebrane materiały źródłowe, a w szczególności dostępna literatura przedmiotu oraz przegląd poglądów judykatury. ...

Referent: dr Katarzyna B. Wojtkiewicz (Uniwersytet SWPS) Moderator: dr hab. Jakub J. Szczerbowski, prof. UŁ (Uniwersytet Łódzki) Termin: 16 kwietnia 2025 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Wystąpienie prezentuje wyniki pilotażowego badania przeprowadzonego w ramach projektu NCN „Identyfikacja podmiotów prawnych w systemach governance administracji publicznej: Studium przypadku administracji skarbowej w Polsce” (2024), którego celem była analiza wykonalności wdrożenia identyfikatora LEI w polskim systemie podatkowym. Na gruncie teorii „Law as an Achievement of Governance” (Kornhauser, 2022) zaproponowano ujęcie normy prawnej jako wyniku operacyjnych procesów zarządczych opartych na danych. Badanie wskazuje, że deregulacja może polegać nie na znoszeniu norm, lecz na ich rekonstrukcji w oparciu w szczególności o spójne atrybuty cyfrowe podmiotów (identyfikatory) i interoperacyjne systemy prawne. Wystąpienie ukazuje, jak dane mogą służyć nie tylko efektywności działania administracji i procesów formalnych w zróżnicowanych systemach prawnych lecz również redefinicji podstawowych kategorii prawa w kontekście cyfrowej transformacji otoczenia instytucji publicznych. ...

Referent: dr Grzegorz Nancka Moderator: prof. Piotr Sadowski Termin: 30 października 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Celem wystąpienia jest udzielenie odpowiedzi na pytanie czy zmiany zachodzące w europejskiej nauce prawa rzymskiego na przełomie XIX i XX wieku znajdują odzwierciedlenie na łamach lwowskiego periodyku "Przegląd Prawa i Administracji"? Wydawane w latach 1876-1939 czasopismo uznać można za jeden z najważniejszych, o ile nie najważniejszy periodyk prawniczy tamtych czasów. Na jego łamach publikowali znamienici uczeni, zarówno o ugruntowanej pozycji naukowej, jak i uczeni początkujący. W wystąpieniu podjęta zostanie problematyka znaczenia czasopiśmiennictwa prawniczego dla rozwoju nauki prawa rzymskiego w Polsce. Szczegółowej analizie zostanie poddana również merytoryczna treść publikacji ogłaszanych na łamach periodyku. Pozwoli to ukazać kierunki rozwoju, a także ewolucji lwowskiego środowiska naukowego, jak również sformułować konkluzję dotyczącą problemu podejmowanego w wystąpieniu. ...

Referent: dr hab. Piotr Sadowski, prof. UO Moderator: prof. Bronisław Sitek Termin: 16 października 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: W rzymskich źródłach termin saccharon pojawia się w I w. n.e. w Historia naturalna Pliniusza Starszego. Spotykamy je także w De materia medica Pedaniusa Dioscoridesa (ok. 40–90 n.e.), jak i w Periplusie Morza Erytrejskiego (Périple de la mer Erythrée) (I-III n.e.) anonimowego autora. U Rzymian obficie spotykamy takie słowa jak: dulcis, dulcere, dulcificare, dulcia, dulciola, dulciarium, dulciarius. Prezentując rzymskie antyczne sposoby na radzenie sobie z osładzaniem produktów spożywczych, autor szuka odpowiedzi na pytania o to jakie głównie substancje słodzące były wykorzystywane przez Rzymian, jakie informacje wyłaniają się ze źródeł pozaprawnych i prawnych w odniesieniu do tych substancji, a także czy starożytni Rzymianie byli świadomi choroby którą dzisiaj określamy jako cukrzyca. ...

Referent: mgr Ewa Matera Moderator: dr. hab. Jakub Szczerbowski, prof. UŁ (Uniwersytet Łódzki) Termin: 5 czerwca 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Przedmiotem wystąpienia jest prezentacja zagadnienia prawotwórczego rozwoju prawa zobowiązań w drodze orzeczeń sądowych. Polska nauka prawa nie przyjmuje, że polskie prawo jest współtworzone przez orzecznictwo sądowe, a co faktycznie ma miejsce w powszechnej praktyce prawniczej. Natomiast doktryna niemiecka dopuszcza prawotwórstwo sędziowskie, określając je najczęściej, jako prawo sędziowskie albo dalsze rozwijanie prawa (Richterrecht/ richterliche Rechtsfortbildung). Ten kierunek przyjmuje również Związkowy Trybunał Konstytucyjny, który orzeczniczo nadał sędziom daleko idące uprawnienia do kształtowania prawa ustawowego w sytuacji poważnych zmian społecznych, które nie zostały uwzględnione przez ustawodawstwo. W swojej pracy wykazuję tezy, iż brak ustawowych albo powszechnie akceptowanych reguł metodycznych, co do granic wykładni dokonywanej przez sędziów powoduje, że sędziowie tworzą lub współtworzą prawo zmieniając wolę ustawodawcy. Dzieje się tak też z tego względu, że ustawa nigdy nie nadąży za życiem i sędziowie muszą modyfikować ustawę tak, aby móc rozstrzygać przedłożone im spory. Istnienie ustawowych reguł dotyczących granic wykładni uniemożliwiłyby arbitralną i dowolną interpretację prawa przez sędziów. Zasadniczym celem pracy jest przedstawienie problemu teoretycznego oraz praktycznego dotyczycącego sprzeczności między załażeniem konstytucyjnej zasady trójpodziału władzy, że sądy mogą tylko stosować prawo a praktyką, że sądy muszą prawo rozwijać i je współtworzyć, uzupełniając orzeczniczo, a także tworząc w sytuacji braku regulacji (luki prawne). W istniejących systemach prawnych występują takie, które explicite przyznają sędziom uprawnie do dalszego rozwoju prawa (RFN w orzeczeniu Soraya) lub do jego tworzenia (Konfederacja szwajcarska w art. 1 k.c. szwajcarskiego). ...

Referent: mec. Maria Jasińska Moderator: prof. dr hab. Renata Świrgoń Skok Termin: 8 maja 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Niniejsze wystąpienie sygnalizuje tytułowy problem i powstało w związku z pracami badawczymi nad odpowiedzialnością członków „ułomnych osób prawnych” za zobowiązania tych jednostek organizacyjnych. Czy w obecnych czasach, wielości różnych podmiotów funkcjonujących w płaszczyźnie szeroko rozumianego obrotu gospodarczego, aktualny i potrzebny pozostaje podział na osoby prawne, osoby fizyczne i osoby nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną? Już ten podział wydaje się skomplikowany i nieprzejrzysty – i budzący wątpliwości, szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę art. 1 KC zgodnie z którego treścią Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. W art. 1 KC nie ma zatem mowy o innych podmiotach prawa cywilnego, mimo tego, że w czasie jego obowiązywania funkcjonuje zarówno art. 33 jak i 33(1) KC. Na długo przed wprowadzeniem art. 33(1) kc, pierwszym obszarem, w którym nie tylko dostrzeżono jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, ale też dokonano realnego rozwiązania problemu ich podmiotowości prawnej, była judykatura. Następnie problem ten stał się przedmiotem zainteresowania nauki prawa prywatnego. Referat będzie się składał z następujących elementów: 1. analiza orzeczeń sądowych w zakresie podmiotowości prawnej jednostek organizacyjnych, 2. poglądy doktryny w odniesieniu do podziału podmiotów prawa cywilnego (wyszczególnienie zwolenników i przeciwników dychotomicznego podziału wraz z argumentacją), 3. wnioski. ...

Referent: Katarzyna Arciszewska Moderator: dr hab. Sławomir Kursa Termin: 24 kwietnia 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Polska prosta spółka akcyjna nie ma jeszcze długiej tradycji i na etapie tworzenia przepisów mocno podzieliła przedstawicieli środowiska prawniczego jak i przedsiębiorców. Wśród państw, w których spółka ta cieszy się dużą popularnością i pozytywną oceną jest Francja. Jednakże polska prosta spółka akcyjna nie stanowi „odwzorowania” francuskiej spółki. Wręcz przeciwnie, w każdej sferze funkcjonowania zauważalne są różnice pomiędzy wariantem polskim i francuskim. Różnice widoczne są już w zakresie sposobu uregulowania spółki, ale także w określeniu wspólników, zarządzaniu spółką, kwestii kapitału czy sposobie likwidacji spółki. ...

Referent: dr Anna Siemińska Moderator: prof. dr hab. Bronisław Sitek Termin: 10 kwietnia 2024 r. godz. 17:00-17:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Celem wystąpienia jest wyjaśnienie, czy (i jeśli tak, to) dlaczego kryzys wymiaru sprawiedliwości (w powszechnej opinii uważany za spór polityczny) jest w istocie kryzysem teorii prawa. U podstaw rozważań leży założenie, że politycznoprawna procedura tworzenia prawa, z której wynika ów kryzys, powinna być legitymizowana przez teorię (tworzenia) prawa wraz z odpowiadającą jej metodą wykładni prawa. Przybliżenie rozwoju tej dyscypliny naukowej i badawczej od okresu powojennego po współczesny pokazuje jednak, że obecnie teoria tworzenia prawa nie odpowiada praktyce, ponieważ nie wyjaśnia podstawowych problemów tworzenia prawa, oddając ich rozwiązanie politykom. Rozważania prowadzą do wniosku o konieczności postawienia fundamentalnych pytań, dotyczących rozumienia współczesnej demokratycznej procedury tworzenia prawa oraz ich naukowego wyjaśnienia w ramach teorii tworzenia i wykładni prawa, umożliwiających stworzenie teorii prawa, legitymizującej demokratyczną procedurę prawotwórczą i rozwiązującej jej problemy (kryzysy). ...

Referent: dr Joanna Bocianowska (Uniwersytet SWPS) Moderator: dr hab. Małgorzata Such-Pyrgiel (Wyższa Szkoła Gospodarki Eureregionalnej w Józefowie) Termin: 6 marca 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Zawód notariusza, obarczony ogromną odpowiedzialnością ze względu na wagę sporządzanych dokumentów, o mocy dokumentu urzędowego, podlega stopniowej, systematycznej dewaluacji – w zakresie zarówno wizerunkowym jak i ekonomicznym. Źródła tego problemu doszukuje się przede wszystkim w deregulacji zawodu, która doprowadziła do przesycenia rynku usługami notarialnymi, a tym samym do dużej konkurencji pomiędzy otwartymi poza wszelką kontrolą kancelariami notarialnymi. Kwestia, którą należy obecnie – w trybie pilnym zająć się i to w sposób bardzo rzetelny, jest wprowadzenie rozwiązań, które umożliwią uregulowanie zastanej sytuacji rynkowej. W obowiązku każdego przedstawiciela zawodu notariusza jest dbanie o wizerunek zarówno własny jak i środowiska. Szereg patologicznych zjawisk, jakie w ostatnich latach wystąpiły w notariacie nie spotkał się z odpowiednią reakcją Samorządu Notarialnego jak i organów nadrzędnych, czuwających nad wymiarem sprawiedliwości, których jednymi z przedstawicieli są także notariusze. Obecnie przyszedł czas uporządkowania chaotycznego rynku notarialnego, tak, aby mogli się na nim czuć bezpiecznie zarówno przedstawiciele zawodu jak i ich klienci. ...