Referent: dr Grzegorz Nancka Moderator: prof. Piotr Sadowski Termin: 30 października 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Celem wystąpienia jest udzielenie odpowiedzi na pytanie czy zmiany zachodzące w europejskiej nauce prawa rzymskiego na przełomie XIX i XX wieku znajdują odzwierciedlenie na łamach lwowskiego periodyku "Przegląd Prawa i Administracji"? Wydawane w latach 1876-1939 czasopismo uznać można za jeden z najważniejszych, o ile nie najważniejszy periodyk prawniczy tamtych czasów. Na jego łamach publikowali znamienici uczeni, zarówno o ugruntowanej pozycji naukowej, jak i uczeni początkujący. W wystąpieniu podjęta zostanie problematyka znaczenia czasopiśmiennictwa prawniczego dla rozwoju nauki prawa rzymskiego w Polsce. Szczegółowej analizie zostanie poddana również merytoryczna treść publikacji ogłaszanych na łamach periodyku. Pozwoli to ukazać kierunki rozwoju, a także ewolucji lwowskiego środowiska naukowego, jak również sformułować konkluzję dotyczącą problemu podejmowanego w wystąpieniu. ...

Referent: dr hab. Piotr Sadowski, prof. UO Moderator: prof. Bronisław Sitek Termin: 16 października 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: W rzymskich źródłach termin saccharon pojawia się w I w. n.e. w Historia naturalna Pliniusza Starszego. Spotykamy je także w De materia medica Pedaniusa Dioscoridesa (ok. 40–90 n.e.), jak i w Periplusie Morza Erytrejskiego (Périple de la mer Erythrée) (I-III n.e.) anonimowego autora. U Rzymian obficie spotykamy takie słowa jak: dulcis, dulcere, dulcificare, dulcia, dulciola, dulciarium, dulciarius. Prezentując rzymskie antyczne sposoby na radzenie sobie z osładzaniem produktów spożywczych, autor szuka odpowiedzi na pytania o to jakie głównie substancje słodzące były wykorzystywane przez Rzymian, jakie informacje wyłaniają się ze źródeł pozaprawnych i prawnych w odniesieniu do tych substancji, a także czy starożytni Rzymianie byli świadomi choroby którą dzisiaj określamy jako cukrzyca. ...

Referent: mgr Ewa Matera Moderator: dr. hab. Jakub Szczerbowski, prof. UŁ (Uniwersytet Łódzki) Termin: 5 czerwca 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Przedmiotem wystąpienia jest prezentacja zagadnienia prawotwórczego rozwoju prawa zobowiązań w drodze orzeczeń sądowych. Polska nauka prawa nie przyjmuje, że polskie prawo jest współtworzone przez orzecznictwo sądowe, a co faktycznie ma miejsce w powszechnej praktyce prawniczej. Natomiast doktryna niemiecka dopuszcza prawotwórstwo sędziowskie, określając je najczęściej, jako prawo sędziowskie albo dalsze rozwijanie prawa (Richterrecht/ richterliche Rechtsfortbildung). Ten kierunek przyjmuje również Związkowy Trybunał Konstytucyjny, który orzeczniczo nadał sędziom daleko idące uprawnienia do kształtowania prawa ustawowego w sytuacji poważnych zmian społecznych, które nie zostały uwzględnione przez ustawodawstwo. W swojej pracy wykazuję tezy, iż brak ustawowych albo powszechnie akceptowanych reguł metodycznych, co do granic wykładni dokonywanej przez sędziów powoduje, że sędziowie tworzą lub współtworzą prawo zmieniając wolę ustawodawcy. Dzieje się tak też z tego względu, że ustawa nigdy nie nadąży za życiem i sędziowie muszą modyfikować ustawę tak, aby móc rozstrzygać przedłożone im spory. Istnienie ustawowych reguł dotyczących granic wykładni uniemożliwiłyby arbitralną i dowolną interpretację prawa przez sędziów. Zasadniczym celem pracy jest przedstawienie problemu teoretycznego oraz praktycznego dotyczycącego sprzeczności między załażeniem konstytucyjnej zasady trójpodziału władzy, że sądy mogą tylko stosować prawo a praktyką, że sądy muszą prawo rozwijać i je współtworzyć, uzupełniając orzeczniczo, a także tworząc w sytuacji braku regulacji (luki prawne). W istniejących systemach prawnych występują takie, które explicite przyznają sędziom uprawnie do dalszego rozwoju prawa (RFN w orzeczeniu Soraya) lub do jego tworzenia (Konfederacja szwajcarska w art. 1 k.c. szwajcarskiego). ...

Referent: mec. Maria Jasińska Moderator: prof. dr hab. Renata Świrgoń Skok Termin: 8 maja 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Niniejsze wystąpienie sygnalizuje tytułowy problem i powstało w związku z pracami badawczymi nad odpowiedzialnością członków „ułomnych osób prawnych” za zobowiązania tych jednostek organizacyjnych. Czy w obecnych czasach, wielości różnych podmiotów funkcjonujących w płaszczyźnie szeroko rozumianego obrotu gospodarczego, aktualny i potrzebny pozostaje podział na osoby prawne, osoby fizyczne i osoby nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną? Już ten podział wydaje się skomplikowany i nieprzejrzysty – i budzący wątpliwości, szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę art. 1 KC zgodnie z którego treścią Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. W art. 1 KC nie ma zatem mowy o innych podmiotach prawa cywilnego, mimo tego, że w czasie jego obowiązywania funkcjonuje zarówno art. 33 jak i 33(1) KC. Na długo przed wprowadzeniem art. 33(1) kc, pierwszym obszarem, w którym nie tylko dostrzeżono jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, ale też dokonano realnego rozwiązania problemu ich podmiotowości prawnej, była judykatura. Następnie problem ten stał się przedmiotem zainteresowania nauki prawa prywatnego. Referat będzie się składał z następujących elementów: 1. analiza orzeczeń sądowych w zakresie podmiotowości prawnej jednostek organizacyjnych, 2. poglądy doktryny w odniesieniu do podziału podmiotów prawa cywilnego (wyszczególnienie zwolenników i przeciwników dychotomicznego podziału wraz z argumentacją), 3. wnioski. ...

Referent: Katarzyna Arciszewska Moderator: dr hab. Sławomir Kursa Termin: 24 kwietnia 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Polska prosta spółka akcyjna nie ma jeszcze długiej tradycji i na etapie tworzenia przepisów mocno podzieliła przedstawicieli środowiska prawniczego jak i przedsiębiorców. Wśród państw, w których spółka ta cieszy się dużą popularnością i pozytywną oceną jest Francja. Jednakże polska prosta spółka akcyjna nie stanowi „odwzorowania” francuskiej spółki. Wręcz przeciwnie, w każdej sferze funkcjonowania zauważalne są różnice pomiędzy wariantem polskim i francuskim. Różnice widoczne są już w zakresie sposobu uregulowania spółki, ale także w określeniu wspólników, zarządzaniu spółką, kwestii kapitału czy sposobie likwidacji spółki. ...

Referent: dr Anna Siemińska Moderator: prof. dr hab. Bronisław Sitek Termin: 10 kwietnia 2024 r. godz. 17:00-17:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Celem wystąpienia jest wyjaśnienie, czy (i jeśli tak, to) dlaczego kryzys wymiaru sprawiedliwości (w powszechnej opinii uważany za spór polityczny) jest w istocie kryzysem teorii prawa. U podstaw rozważań leży założenie, że politycznoprawna procedura tworzenia prawa, z której wynika ów kryzys, powinna być legitymizowana przez teorię (tworzenia) prawa wraz z odpowiadającą jej metodą wykładni prawa. Przybliżenie rozwoju tej dyscypliny naukowej i badawczej od okresu powojennego po współczesny pokazuje jednak, że obecnie teoria tworzenia prawa nie odpowiada praktyce, ponieważ nie wyjaśnia podstawowych problemów tworzenia prawa, oddając ich rozwiązanie politykom. Rozważania prowadzą do wniosku o konieczności postawienia fundamentalnych pytań, dotyczących rozumienia współczesnej demokratycznej procedury tworzenia prawa oraz ich naukowego wyjaśnienia w ramach teorii tworzenia i wykładni prawa, umożliwiających stworzenie teorii prawa, legitymizującej demokratyczną procedurę prawotwórczą i rozwiązującej jej problemy (kryzysy). ...

Referent: dr Joanna Bocianowska (Uniwersytet SWPS) Moderator: dr hab. Małgorzata Such-Pyrgiel (Wyższa Szkoła Gospodarki Eureregionalnej w Józefowie) Termin: 6 marca 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Zawód notariusza, obarczony ogromną odpowiedzialnością ze względu na wagę sporządzanych dokumentów, o mocy dokumentu urzędowego, podlega stopniowej, systematycznej dewaluacji – w zakresie zarówno wizerunkowym jak i ekonomicznym. Źródła tego problemu doszukuje się przede wszystkim w deregulacji zawodu, która doprowadziła do przesycenia rynku usługami notarialnymi, a tym samym do dużej konkurencji pomiędzy otwartymi poza wszelką kontrolą kancelariami notarialnymi. Kwestia, którą należy obecnie – w trybie pilnym zająć się i to w sposób bardzo rzetelny, jest wprowadzenie rozwiązań, które umożliwią uregulowanie zastanej sytuacji rynkowej. W obowiązku każdego przedstawiciela zawodu notariusza jest dbanie o wizerunek zarówno własny jak i środowiska. Szereg patologicznych zjawisk, jakie w ostatnich latach wystąpiły w notariacie nie spotkał się z odpowiednią reakcją Samorządu Notarialnego jak i organów nadrzędnych, czuwających nad wymiarem sprawiedliwości, których jednymi z przedstawicieli są także notariusze. Obecnie przyszedł czas uporządkowania chaotycznego rynku notarialnego, tak, aby mogli się na nim czuć bezpiecznie zarówno przedstawiciele zawodu jak i ich klienci. ...

Referent: dr Ewa Pietrzak (Uniwersytet SWPS) Moderator: ks. dr hab. Piotr Sadowski, prof. Uniwersytetu Opolskiego (Uniwersytet Opolski) Termin: 24 stycznia 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Przedmiotem wystąpienia jest zaprezentowanie koncepcji jednolitej umowy o pracę. W szczególności, autorka podejmie próbę odpowiedzi na pytanie, czy wprowadzenie tej instytucji do polskiego Kodeksu pracy stanowi realną potrzebę rynku pracy, czy też w świetle aktualnie obowiązujących przepisów prawa jest regulacją zbędną. Jednolita umowa o pracę od kilkunastu lat znajduje się w orbicie zainteresowań różnych środowisk związanych z prawem pracy – pracodawców, związków zawodowych, praktyków i teoretyków prawa. Pojęcie jednolitej umowy na czas nieokreślony (ang. single open-ended contract) wprowadziła Komisja Europejska w ramach wdrażania Strategii Europa 2020. Dyskusja nad koncepcją jednolitej umowy o pracę zyskała nowy wymiar w związku z pandemią COVID-19, która przyczyniła się do poszukiwania nowych rozwiązań na rynku pracy mających na celu przeciwdziałanie zaistniałemu kryzysowi. Jednym z rozważanych rozwiązań jest właśnie jednolita umowa o pracę. Odnosi się do niej m.in. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) - dokument określający cele związane z odbudową i tworzeniem odporności społeczno-gospodarczej Polski po kryzysie wywołanym pandemią COVID-19. W czasie wystąpienia autorka omówi podstawy prawne świadczenia pracy na gruncie aktualnego stanu prawnego, przedstawi założenia jednolitej umowy o pracę, nawiąże do doświadczeń innych państw, które wprowadziły to rozwiązanie, a następnie przedstawi wady i zalety jednolitej umowy o pracę i skonfrontuje je z aktualnie obowiązującymi rozwiązaniami w zakresie zatrudnienia. ...

Referent: dr Emilia Twarowska-Antczak Moderator: ks. dr hab. Piotr Sadowski, prof. Uniwersytetu Opolskiego (Uniwersytet Opolski) Termin: 10 stycznia 2024 r. godz. 17:00-18:30 Link do spotkania: https://meet.jit.si/prawno-spoleczne-spot Abstrakt: Celem wystąpienia jest analiza odpowiedzialności jaka ciążyła na rzymskich magistratus poprzez szczegółową analizę paragrafów zachowanych rzymskich ustaw municypalnych/kolonialnych; zbadanie zasad ponoszenia przez urzędników municypalnych odpowiedzialności za naruszenie prawa spowodowanej ich zawinionym działaniem lub zaniechaniem. Postaram się udowodnić, że system odpowiedzialności urzędniczej ma też sprzyjać dokładaniu przez nich takiej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków służbowych, żeby nie musieli następnie ponosić majątkowej, osobistej odpowiedzialności wobec społeczności miasta. Twierdzę, że wprowadzenie przez ustawy municypalne/kolonialne tych zasad winno więc skutkować bardziej przemyślaną i rzetelną pracą urzędników miejskich. Idąc dalej postaram się wykazać, że współczesna koncepcja samorządu terytorialnego, a w szczególności gminy, swoimi korzeniami sięga epoki antycznej. Zatem nadrzędną tezą wystąpienia jest udowodnienie, że w zakresie odpowiedzialności urzędników miejskich możemy dostrzec relacje pomiędzy rzymskim systemem autonomicznym i współczesnym systemem samorządowym. ...